Mniejsze zbiory owoców w UE w 2015 r.
Według nieostatecznych danych AMI (Agrarmarkt Informations-Gessellschaft mbH) produkcja owoców w UE-28 w 2015 r. wyniosła 37,7 mln ton, wobec 39,1 mln ton w roku poprzednim. Spadek produkcji spowodowany był niekorzystnymi warunkami pogodowymi dla większości gatunków. Najbardziej obniżyła się produkcja na Węgrzech (o 36%), w Niemczech (o 15%) i w Hiszpanii (o 11%). Zbiory we Włoszech (drugim po Hiszpanii producencie owoców w UE) zwiększyły się o 6% do 10 mln ton.
Produkcja jabłek w UE zmniejszyła się z 12,8 do 12,0 mln ton. Najgłębszy był spadek zbiorów na Węgrzech (o 33%), w Niemczech i Belgii (o 21%) oraz w Rumunii (o 8%). We Włoszech, największym obok Polski, producencie tych owoców w UE, zbiory obniżyły się o 5% do 2,3 mln ton. Spośród liczących się we Wspólnocie producentów, zbiory jabłek wzrosły jedynie we Francji (o 10% do 1,6 mln ton). Zbiory odmiany Golden Delicious, dominującej w produkcji jabłek w UE, zmniejszyły się o 5% do 2,5 mln ton. Na poziomie ok. 1,3 mln ton pozostały zbiory odmiany Gala. Spośród pozostałych odmian liczących się w unijnej produkcji, najbardziej zmniejszyły się zbiory odmian: Jonathan (o 17%), Elstar (o14%) oraz Jonagored (o 12%). Produkcja odmiany Idared obniżyła się o 7% do 1,1 mln ton. Mimo mniejszych zbiorów zapasy jabłek w krajach UE były 1 maja 2016 r. większe niż 1 maja 2015 r. i wyniosły (ocena WAPA − World Apple and Pear Association) odpowiednio 1,39 i 1,29 mln ton. Mniejsze były zapasy jabłek jedynie w Hiszpanii i Holandii. Wzrost zapasów był przede wszystkim wynikiem ograniczenia eksportu jabłek w następstwie rosyjskiego embarga.
Produkcja gruszek w UE zmniejszyła się o 3,4% do 2,35 mln ton. Zbiory we Włoszech, największym producencie tych owoców w UE, obniżyły się o 2% do 723 tys. ton. Produkcja w Belgii spadła o 12%, w Holandii o 6%, w Portugalii o 25%, a w Hiszpanii o 6%. Spośród liczących się producentów, zwiększyły się jedynie o 14% zbiory gruszek we Francji. Zbiory odmiany Konferencja, dominującej w produkcji gruszek w UE zmalały o 4% do 934 tys. ton.
Łączna produkcja brzoskwiń i nektaryn zmniejszyła się o ponad 2% do 3,79 mln ton. Mniejsze były zbiory we wszystkich krajach UE, liczących się w produkcji tych owoców, tj. w Hiszpanii, Włoszech, Grecji, Francji. W 2015 r. obniżyły się również w UE zbiory malin (o 25%), wiśni i czereśni (o 9%), moreli (o 7%), śliwek (o 1%). Wzrost zbiorów w południowych krajach Wspólnoty spowodował natomiast zwiększenie unijnej produkcji winogron, arbuzów i owoców kiwi. Produkcja owoców cytrusowych (pomarańcz, mandarynek, grejpfrutów i cytryn) zmniejszyła się o 6% do 10,2 mln ton. Decydujący był spadek zbiorów mandarynek (z 32 do 29 mln ton) oraz cytryn (z 1,6 do 1,2 mln ton). Produkcja pomarańcz pozostała na poziomie 6 mln ton. Mniejsze były zbiory owoców cytrusowych w Hiszpanii, Grecji i Francji. Jedynie we Włoszech zbiory były większe.
Spadek zbiorów spowodował zmniejszenie w sezonie 2015/16, w relacji do sezonu poprzedniego, produkcji większości przetworów owocowych. Najbardziej spadła produkcja przetworów z moreli i brzoskwiń (konserw, suszy), owoców cytrusowych i gruszek (konserw i soków zagęszczonych). Wzrosła natomiast produkcja przetworów winogronowych (głównie soku zagęszczonego i suszy). Wynikający ze spadku eksportu wzrost podaży do przetwórstwa spowodował też zwiększenie produkcji przetworów z jabłek – przede wszystkim zagęszczonego soku jabłkowego. Decydujący był wzrost produkcji w Polsce. Większa produkcja w naszym kraju zadecydowała również o zwiększeniu unijnej produkcji przetworów z wiśni i truskawek (mrożonek, konserw i soków zagęszczonych). Spadek zbiorów w Polsce spowodował pogłębienie niedoborów na unijnym rynku przetworów z malin.
W końcu sezonu 2015/16 zapasy większości przetworów owocowych były mniejsze od relatywnie dużych w końcu sezonu poprzedniego. Nie dotyczyło to jedynie zagęszczonego soku jabłkowego oraz przetworów z winogron, wiśni i truskawek. Spadek zbiorów wpłynął na wzrost cen większości owoców i ich przetworów na unijnym rynku. Najbardziej wzrosły ceny owoców cytrusowych (głównie mandarynek i cytryn), moreli i malin oraz przetworów z tych owoców.
Spośród produktów, na które zapotrzebowanie w krajach UE pokrywane jest głównie dostawami zewnętrznymi, najbardziej zwiększyły się ceny ananasów i ich przetworów (głównie konserw i soków). Spowodowane to było spadkiem zbiorów w Tajlandii (największym w świecie producencie i eksporterze ananasów i ich przetworów). Mniejsze dostawy z Turcji wpłynęły na wzrost cen w unijnym i światowym imporcie orzeszków ziemnych i ich przetworów. Spadek zbiorów w Indiach spowodował wzrost cen w imporcie unijnym owoców mango. Zmniejszyły się ceny, sprowadzanego głównie z Argentyny, soku cytrynowego. Nie zmieniły się znacząco ceny importowanych przede wszystkim z Chile i Argentyny suszonych śliwek. Mimo spadku produkcji w Brazylii i USA nie wzrosły ceny zagęszczonego soku pomarańczowego. Wynikało to z wciąż relatywnie dużych w sezonie 2015/16 zapasów tego produktu na rynku światowym. Nie zmieniły się także ceny zagęszczonego soku grejpfrutowego.
Zbiory owoców w UE w 2016 r. na poziomie roku poprzedniego
Warunki pogodowe do połowy czerwca 2016 r. nie były zbyt korzystne dla upraw sadowniczych w większości krajów UE. Wegetację utrudniał nadmiar opadów deszczu i chłody. Przewiduje się, ze łączne zbiory owoców mogą utrzymać się na relatywnie niskim poziomie z 2015 r. Według wstępnych ocen zmniejszą się zbiory owoców pestkowych – głównie brzoskwiń, nektaryn oraz wiśni i czereśni. O spadku produkcji tych owoców zadecydują mniejsze zbiory w południowych krajach UE, tj. w Hiszpanii, Włoszech, Grecji i Francji. Mniejsze mogą być również zbiory śliwek, winogron i owoców kiwi. Nie zmieni się przypuszczalnie znacząco produkcja jabłek i gruszek, a większe mogą być zbiory cytryn i mandarynek.
W sezonie 2016/17 pogłębią się niedobory na rynku unijnym przetworów z brzoskwiń. Mniejsza może być produkcja przetworów z winogron (głównie soku zagęszczonego), a wzrośnie produkcja przetworów z owoców cytrusowych oraz moreli. Duże zapasy na początku sezonu zadecydują o utrzymaniu relatywnie dużej podaży zagęszczonego soku jabłkowego.
W imporcie unijnym i w obrotach międzynarodowych zwiększą się ceny zagęszczonego soku pomarańczowego. Spowodowane to będzie spadkiem produkcji w Brazylii i USA i zmniejszeniem zapasów tego produktu na rynku światowym. Spadek podaży w krajach eksporterach może być większy od zmniejszenia popytu w krajach odbiorcach. W sezonie 2016/17 utrzymają się wysokie ceny ananasów i ich przetworów. Wynikało to będzie z małych zapasów na rynku światowym i kolejnego roku niskiej produkcji w Tajlandii. Możliwe mniejsze zbiory w Turcji wpłyną na utrzymanie w unijnym imporcie relatywnie wysokich cen orzeszków ziemnych i ich przetworów. Spadek produkcji w USA i Chile spowoduje wzrost cen suszonych śliwek. Natomiast w wyniku wzrostu zbiorów w Indiach zmniejszyć się mogą w unijnym imporcie i w obrotach światowych ceny owoców mango i ich przetworów.
Pogorszenie salda handlu zagranicznego owocami i poprawa salda handlu przetworami owocowymi w UE-28 w 2015 r.
W 2015 r. eksport do krajów trzech owoców świeżych z krajów UE-28 zmniejszył się w relacji do roku poprzedniego o ok. 7% do 3,9 mln ton. Import wzrósł o 3% do 12,7 mln ton, a ujemne saldo handlu zagranicznego pogłębiło się z 8,1 do 8,8 mln ton. Wzrost eksportu przy obniżeniu importu spowodował natomiast zmniejszenie z 3,1 do 2,8 mln ton ujemnego salda w zewnętrznych obrotach przetworami owocowymi.
Dostawy z Polski w całkowitym unijnym imporcie owoców świeżych stanowiły 1,5%, a w obrotach wewnętrznych 2,5%, wobec odpowiednio 1,3 i 2,2% w 2014 r. W całkowitym imporcie przetworów owocowych udział Polski wzrósł z 5,2 do 5,7%, a w obrotach wewnętrznych z 8,1 do 8,6%. W przywozie soku jabłkowego (łącznie zewnętrznym i wewnętrznym) udział dostaw z naszego kraju zmniejszył się z 20,5 do 20,1%, a mrożonych owoców wzrósł z 20,1 do 21,0%. Na bardzo niskim poziomie pozostał udział Polski w realizowanym przez UE imporcie produktów gotowych do bezpośredniego spożycia (konserwy, dżemy, konfitury).
W całkowitym unijnym eksporcie owoców świeżych Polska uczestniczyła w 4,9%, wobec 5,1% w roku poprzednim. W eksporcie przetworów wskaźnik ten wzrósł z 2,1 do 2,2%. Z UE sprowadzamy głównie owoce południowe i ich przetwory.
Materiały: IERiGŻ-PIB, Rynek Owoców i Warzyw - Analizy